بررسی تعارض قرارداد جانشینی در بارداری و مقررات مربوط به تمکین زن در قوانین ایران

زمینه و هدف: جانشینی در بارداری یکی از شیوه های درمان ناباروری است که به موجب این شیوه تخمک زنان نابارور با اسپرم شوهران آن ها در محیط آزمایشگاه لقاح یافته و جنین حاصله به منظور رشد و پرورش به رحم زن دیگری منتقل می شود که از این زن تعبیر به مادر جانشین می شود. حال چنان چه مادرجانشین متاهل باشد با انعقاد قرارداد مزبور و انجام تعهدات حاصل از آن، نمی تواند وظایف قانونی زوجیت در برابر شوهر خود را به طور کامل انجام دهد؛ لذا این سوال مطرح می شود که در حالت فوق شوهر مادرجانشین دارای چه حقی نسبت به همسر خود می شود؟ و آیا می تواند قرارداد همسر خود را به دلیل تعارض با حق خود فسخ نماید؟ یافته ها: از مجموع مقررات قانونی در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده می توان گفت قانون گذار یک سری وظایفی را به عهده همسر نهاده و ضمانت اجراهایی را برای آن بیان داشته است. هر زنی از جمله مادر جانشین موظف بوده وظایف قانونی در برابر شوهر خود را که از آن تعبیر به تمکین می شود انجام داده و چنان چه بدون عذر موجه از انجام آن تخطی کند مشمول ضمانت اجراهای قانونی در این زمینه می شود. نتیجه گیری: مادر جانشین با انعقاد قرارداد جانشینی در بارداری نسبت به تخلف از ادای وظایف زوجیت در برابر شوهرش، مسؤولیت می یابد و شوهر او می تواند از ضمانت اجراهای تمکین مانند سقوط نفقه و غیره علیه همسر خود استفاده نماید. همچنین او می تواند قبل از فراکاشتن جنین در رحم همسر خود، قرارداد مزبور را برهم زند.